Hysterische Sauzen

Een tijdje geleden (in 2013) heeft Remia een nieuwe lijn sauzen gelanceerd: de Remia American BBQ Sauces http://www.remia.nl/producten/american-bbq-sauces/
Wat mij meteen opviel aan deze smeuïge goedjes was de uitvoering van de verpakking. Als je goed kijkt naar de verpakking, zie je heel veel tekstjes en tierlantijntjes. Wat is daar zo opvallend aan? Teksten zoals 'FOR REAL MEN ONLY' en 'The BBQ, your territory! Real men, real meat, real sauce... Meat is for men, vegetables are for cows!' lijken mij vrij overbodig. Betekent dit nou dat ik ze als vrouw niet mag kopen? Dat ik als vrouw zijnde geen vlees mag eten... dus groente moet eten... dus een koe ben?

Pollock wees dit fenomeen al aan in foto's, maar blijkbaar zit het zelfs in onze voedselindustrie. Remia, bedankt voor deze bevestiging van mannelijke hysterie omtrent het mannelijke geslacht. 

http://www.packonline.nl/wp-content/uploads/pet-power-remia.jpg

Hysterisch, Historisch, Hasselhoff.

De hipster (wat die dan ook mag zijn) heeft onze cultuur verrijkt met houthakkershemden, kekke kapsels en snorren, versgebrande koffiebonen, een flinke dosis ironie, en een onstilbare zucht naar alles wat ook maar enigszins riekt naar authentiek en/of retro. En daarom mogen wij hipsters bedanken voor Kung Fury.

Deze onafhankelijke, via Kickstarter bekostigde korte film vertelt het verhaal van een losgeslagen agent die zich weinig aantrekt van bureaucratie en (inclusief vuisten) terug gaat in de tijd om de grootste schurk allertijden te verslaan. Inmiddels tikt de film bijna 25 miljoen views aan op YouTube. Dat is nog altijd minder dan 10% van welke populaire Beyoncé video dan ook, ongeveer even veel als dit pareltje, maar toch bijna 10.000 keer meer dan wat Hans Koning weet binnen te slepen–en dus zeker niet obscuur. De grens tussen cult en mainstream is vager dan ooit.

Kung Fury ontleent een groot deel van zijn hilariteit aan het uitvergroten van een masculiene beeldtaal die in pakweg dertig jaar hopeloos achterhaald is geraakt en dus aantrekkelijk is geworden als cult. De film bundelt zoveel mogelijk clichés uit de jaren tachtig, waaronder Hollywood-kungfu, indrukwekkende kapsels (de mat), arcade games en metalen lingerie à la Xena, afgetopt met een genadeloze  synthesizer soundtrack. En als kers op de taart wilde ook het boegbeeld van mannelijkheid in de ‘80s graag meewerken aan een ironische videoclip die met de film werd uitgebracht: David Hasselhoff.

Voor sommigen (lees: mijn oudere zus) is The Hoff een tijdloos symbool van de echte man.  Ook ik ben nog net oud genoeg om hem op TV te hebben gezien in zijn functie als strandwacht, of achter het stuur van KITT. Maar zelfs als schoolkind had ik wel door dat zijn type mannelijkheid in de jaren ’90 al iets van vroeger was. Ik gok dat hij voor de meesten die status inmiddels wel heeft; de gevallen ster, een symbool van vergane glorie. Alleen in Duitsland –waar anders– wist hij net als Heintje nog jarenlang geld binnen te harken als zingende superster op de ZDF, soms zelfs in (bijna) feilloos Duits.

Laat ik voordat ik een conclusie vel de theorie er bij halen. Richard Dyer beschrijft in Don’t Look Now (1982 –het jaar dat Knight Rider op TV kwam) hoe instabiel mannelijke controle is. Om de onzekerheid over de kwetsbare mannelijkheid op te heffen, grijpt men in beeldtaal naar twee middelen. Ten eerste wordt masculiniteit gelijkgesteld aan activiteit (in tegenstelling tot de passieve vrouw). In beeld gebrachte mannen zijn disproportioneel vaak aan het sporten, houthakken, autorijden, etc. Ten tweede wordt de masculiniteit benadrukt doormiddel van symbolische attributen. Motoren, gitaren, vuur, wapens, sigaretten, boeken, honden, hoeden, boten en vooral spieren. Mannelijkheid moet continu worden bevestigd in beeld, tot aan het hysterische aan toe volgens Dyer.  

            Ik haal Kung Fury en David Hasselhoff hier aan om twee redenen. Ten eerste omdat ik houd van The Hoff. Ten tweede omdat hij mijn punt prachtig belichaamd, met rode zwembroek en al. Dyer laat zien dat masculiniteit fragiel is, bestaand uit een samengeraapt zooitje symbolen en iconen. Hij laat echter grotendeels buiten beschouwing dat mannelijkheid in beeld niet alleen hysterisch is, maar ook historisch. De symbolen die samen de idee van mannelijkheid bepalen hebben continu wisselende en vervallende betekenissen. Kung Fury toont expliciet hoe aspecten van de hysterische mannelijkheid uit de beeldtaal van jaren ’80 Hollywood niet alleen achterhaald, maar bovendien volkomen belachelijk zijn geworden. Neem een willekeurige actiefilm (maar bij voorkeur Showdown in Little Tokyo) en je ziet dat een parodie als Kung Fury wat dat betreft eigenlijk overbodig is.

'Nip Slips' in RuPaul's Drag Race

“Their nakedness acts as a confirmation and provokes a very strong sense of relief. She is a woman like any other: or he is a man like any other: we are overwhelmed by the marvellous simplicity of the familiar sexual mechanism. […] The other is reduced or elevated — whichever you prefer — to their primary sexual category: male or female. Our relief is the relief of finding an unquestionable reality to whose direct demands our earlier highly complex awareness must now yield.” (p59 Berger: “Ways of Seeing”)

In “Ways of Seeing”, Berger writes about the western visual culture and in particular how males and females are culturally represented and consequently act accordingly. These mutually accepted representations of male and female are very different from each other. Berger concludes that a woman, for instance, is always self-conscious and measures her self-worth by her representation through her own eyes, in others’ eyes and in men’s eyes.

I find Berger’s article quite interesting in light of a RuPaul’s Drag Race episode I saw recently where the contestants had to do a ‘wet t-shirt contest’ mini challenge. For those of you unfamiliar with this show, RuPaul’s Drag Race is an American reality competition show where drag queens contend for the crown of “America’s next drag superstar”. In this particular mini challenge, the contestants had to wear breastplates (fake plastic boobs) and, slathered in soap and water, dance seductively in front of a cheering crowd of men. Most of the drag queens were shaking it about quite a bit resulting in several “nip slips” which were blurred out by the show. When these comically large breastplates were presented on a cart to the contestants beforehand nothing was blurred out. Even when the contestants were trying on the breastplates out of drag (ie: in their “male representations”) nothing was blurred out. What exactly are the regulations and practices concerning nipples on this show? We all know that the boobs these males are wearing are absolutely fake, but still the nipples were blurred out. Especially in a show like RuPaul’s Drag Race video obscuration is quite tricky, because when the males are in drag and simulating the representation of the female anatomy, the breastplate nipples have to be blurred out. Once the nipple that is exposed is attached to the body of a woman or has the representation of a woman, it is considered nudity and has to be blurred out. This goes to show that the regulations regarding obscuration are fixed to abide by the rules of the marvellous simplicity of the familiar sexual mechanism Berger was talking about. The regulations are forced to abide by the primary sexual categories of male/female which is difficult to uphold when trying to decide what to blur out in a show like RuPaul’s Drag Race in which we know that the lady parts are fake because the contestants are all male, which only highlights the absurdity of the situation. 

De Luisterende Voyeur?

"Since sight is the sense by which human beings are mainly guided, we must regard it as the chief agent in the production of (sexual) forepleasure, though, at the same time, we must remember that it is precisely in the realm of sensuality that the so-called lower senses are most prominent." (p329, Otto Fenichel, The Scoptophilic Instinct and Identification)

Ik vraag me af of dat echt waar is, of alleen zicht, van alle zintuigen, op zo'n eenzame hoogte staat en in hoeverre het gehoor daar niet een treetje onderstaat? Heb je zoiets als een  luisterende voyeur? Of  een soort tegenhanger van een voyeur op het gebied van horen zoals misschien een Ecouteur? Geluid speelt nu natuurlijk een grote rol bij films of het nou om achtergrond muziek of om andere geluiden gaat zoals bijvoorbeeld een kreun, een zucht of een schreeuw. Geluid kan je gedeeltelijk sturen in het kijken of het helpt bij het opzwepen van bepaalde gevoelens en ervaringen. Al kan kijken natuurlijk ook een stille bezigheid zijn. Een 'peeping tom' kan vanuit een andere ruimte naar iemand kijken in volkomen stilte, maar als een stelletje bezig gaat geeft het geluid er een extra dimensie aan. Geluid kan zelfs ook gedeelte het beeld vervangen, omdat er een fantasie voor in de plaats wordt komt, denk maar aan de sekslijn. Er bestaat natuurlijk ook een andere mogelijkheid van de combinatie voyeurisme en geluid namelijk muziek. Die verbinding doet je vaak uitkomen bij de muziekclip maar liedjes kunnen volgens mij zelf ook voyeuristisch zijn. Je hebt de stalker song zoals Every Breath you Take - The Police: daarbij is wel de vraag of hij bij het kijken ook plezier beleeft, of One Way or Another - Blondie: in het refrein wordt wel meer op het stalker aspect gericht, terwijl in het couplet het voyeuristische aspect naar voren komt. Er zijn ook nummers die meer over het kijken naar een mooie vrouw gaan bijvoorbeeld: Pretty Woman - Roy Orbinson: een mooie vrouw die op straat loopt. Ayo Technology - Fifty Cent ft. Justin Timberlake of the Milow cover: een man die niet alleen via technologische middelen vrouwen wil bekijken maar ze ook in het echt wil ervaren. Stacy's Mom - Fountains of Wayne: een jongetje dat verliefd is op de moeder van een vriendinnetje. 

You're Beautiful - James Blunt: een man ziet ergens een vrouw die hij heel mooi vindt, maar realiseert zich dat het nooit iets gaat worden.  Jessie's girl - Rick Springfield: man die verliefd is op het vriendinnetje van zijn vriend en vooral kijkt naar hoe het meisje naar zijn vriend kijkt. Music to watch girls by - Andy Williams: de titel en deze zin "eyes watch, girls walk" zeggen waarschijnlijk genoeg maar deze regel wil ik jullie niet onthouden: "The Boys watch the girls while the girls watch the boys who watch the girls go by". What I go to school for - Busted:  jongens die verliefd zijn op een lerares, op het laatste lijkt ze hetzelfde te voelen of is dat nog steeds een deel van de fantasie?  She's So Lovely - Scouting For Girls: ia vooral gericht op het omschrijven van het uiterlijk van het meisje maar tegen het einde hint hij ernaar dat hij haar ook  echt krijgt. Mona Lisa - Nat King Cole: man zing over de glimlach van een vrouw en probeert erachter te komen wat die betekend, hij stelt de vraag of ze een echte vrouw of een schilderij is (om alleen maar naar te kijken).  Stiekem gedanst - Toontje lager: een man kijkt naar een vrouw en fantaseert dat hij met haar danst.  In al deze liedjes worden vrouwen bezongen die op een afstand worden bekeken en waar vaak ook om de een of andere reden een figuurlijke afstand tussen zit. Veel van deze liedjes hebben gemeen dat het fantasieën zijn die worden geprojecteerde op de vrouwen. Soms bekijken de mannen alleen de vrouwen en soms op  het einde lijkt het alsof die fantasie ook echt uitkomt, wat ik in sommige gevallen betwijfel. Wat deze nummers vooral doen is een beeld en/of fantasie schetsen van een voyeuristische situatie, je hebt daar geen echte beelden van nodig om het voor je te zien. De vraag is, is dit een vorm van voyeurisme? 

CARL'S JUNIORS SEXY STARS: KATE VS. TERRELL

If you haven’t seen the Carl's Junior’s Superbowl ads yet, you are missing out. The commercials depict an extreme case of the sexualisation of (blonde, white) women in advertisement. Some have been banned, some only temporary, some were allowed. Some praise them (though mostly heterosexual men), others condemn them. What I find interesting, after browsing a little bit on the interwebs, is the difference between their commercials with female stars and their commercials with male stars.

(2012)

In this ridiculous ad, Kate Upton is trying to eat a spicy burger at the movies, which is so hot it spontaneously makes her rub it all over herself, in a miraculously charming fashion, and, of course, undress herself while a neighbouring car's driver watches her.

Berger said in 'Ways of Seeing': “A man’s presence suggests what he is capable of doing to you or for you. His presence may be fabricated, in the sense that he pretends to be capable of what he is not. But the pretense is always towards a power which he exercises on others. […] By contrast, a woman’s presence expresses her own attitude to herself, and defines what can and cannot be done to her […]. One might simplify this by saying: men act and women appear.” Berger applies this to an analysis of several ‘nude’ paintings, though I believe it is also very applicable to commercials.

(2014)

In this ad, Terrell Owens tells us, while relaxing at the beach with some babes and an untouched burger, about his tough life in Philadelphia and how this Philly burger changed his view.

In the first ad, it is very clear the woman is exposing herself and displaying her body for us/men to gaze at. It is very inviting in showing us all the ways we could do things to her (the pleasure she represents for us is even more exemplified by the extra male figure watching her). Whereas the male star in the second ad is portraying the power he has over women by having beautiful girls surrounding him. He shows us what he can do to us.

As Pollock also addresses in her article 'What's Wrong with Images of Women', with her analysis of jeans’ commercials, men and women seem to have very different functions in commercials. A woman is already sexualised. Therefore, in order to portray or sell a fabulous product, all one needs is a fabulous female body, in this case Kate Upton. The man needs something else, a story, which in this case is a background story of his life in Philadelphia (which draws a direct line with the product being sold), introducing some comedy as well. It looks as if he is also displaying his body, which may trick you into thinking the man is (just like the women in their other advertisements) being sexualised, justifying their sexism. However, the eye candy in this ad, actually, are still women.

Dyer also brought forward, in 'Don't Look Now', the problems of coming across as feminine when a man displays himself. The piercing gaze of the man is then introduced as a solution. In this ad this is also visible. Kate doesn’t even look in the camera once and remains very silent, she is very passive. The male star, displays himself and his body, however, he speaks to us and looks at us directly. The women around him act as an extra way to remind us that he is masculine and powerful, he has control.

These commercials are perfect examples of how the oppression of women and glorification of male power is constantly still being reinforced by the media, forcing women to look at themselves even as objects, to believe they are only there to be surveyed.

De male gaze in de nieuwswereld

Laura Mulvey schrijft in haar essay “Visual Pleasure and Narrative Cinema” het volgende:

“In a world ordered by sexual imbalance, pleasure in looking has been split between active/male and passive/female. The determining male gaze projects its phantasy on the female figure which is styled accordingly. In their traditional exhibitionist role women are simultaneously looked at and displayed, with their appearance coded for strong visual and erotic impact so that they can be said to connote to-be-looked-at-ness”(837).

In dit essay bespreekt Mulvey hoe vrouwen in films geobjectiveerd worden en het object zijn van de mannelijke blik, oftewel de male gaze van zowel mannen in de film zelf als het publiek. Nu weten we dat  vrouwen in populaire cultuur vaak als object gebruikt worden, maar wat ik interessant vind is dat dit ook bij “serieuze” televisie gebeurt, zoals het nieuws.

Begin 2014 werd bekend dat nieuwslezeres Margreet Spijker (50) ontslagen werd bij het RTL nieuws, omdat “de hoofdredactie een nieuwe weg in wil slaan.” Ondanks dat het nooit expliciet is gezegd, vermoedden veel mensen dat het met haar leeftijd te maken had. Margriet werd opgevolgd door een jongere (vrouwelijke) collega, terwijl Rik Nieman (50) en Roelof Hemmen (53) er nog steeds zitten. Dit voorbeeld geeft aan dat ook in de nieuwswereld wordt gekeken met een mannelijke blik: de vrouwen die het nieuws lezen mogen blijven zolang ze de mannelijke kijker/redactie kijkplezier geven.

Een ander meer recent voorbeeld is het filmpje dat online kwam van de Amerikaanse weervrouw Liberté Chan. Terwijl zij het weer presenteerde kwam er een hand in beeld met een grijs vest en er Liberté werd verzocht om deze aan te trekken. Wat bleek, er hadden kijkers gemaild dat ze haar te bloot vonden gekleed. Na afloop las haar collega een aantal mails voor en de weervrouw reageerde met “Can we talk about my weather performance?!” Wat uit deze voorbeelden blijkt is dat Mulvey’s theorie over de gaze dus ook toepasbaar is op de nieuwswereld: de vrouw op tv is een spektakel dat voor kijkplezier moet zorgen. 

De kijker bekeken: Blik en lichamen in Eyes Wide Shut

In de film Eyes Wide Shut (Stanley Kubrick, 1999) volgen we de lotgevallen van Bill Harford, een jonge dokter wiens vrouw hem vertelt dat ze gefantaseerd heeft over een affaire met een marine-officier die zij een tijd geleden hebben ontmoet. Harford fixeert zich op dit idee en bewandelt New York in de nacht, allemaal seksueel geladen gebeurtenissen meemakend. Een patiënt van hem kust hem en verklaart hem de liefde, hij ontmoet een winkelier die hem zijn dochter aanbiedt, en hij gaat bijna mee met een prostituee. Op een gegeven moment stuit hij per toeval op een geheime sekte, die in een landhuis bijeenkomt om rituele orgieën te houden. Iedere bezoeker heeft een masker op en de meesten hebben ook een lange cape aan die hun lichaamsbouw verhult. Grote uitzonderingen hierop zijn mensen die naakt rondlopen (met uitzondering van een masker) en seks hebben met elkaar in alle openheid, bekeken door alle gasten. Bijna alle naakten zijn vrouwen.

Uitgegaan op tekenen van typische mannelijkheid en vrouwelijkheid is aan te nemen dat de meeste bezoekers ook daadwerkelijk mannen zijn, glurend vanachter hun maskers naar de vrouwelijke lichamen. De weinige vrouwelijke bezoekers lijken hierbij, als de kijker, een male gaze aan te nemen zoals Mulvey die in Visual Pleasure in Narrative Cinema beschrijft. De naakte vrouwelijke lichamen staan bijna tentoongesteld aan het begin van de ceremonie als fetishering, maar de getoonde beelden van de orgieën daarna doen bijna sadistisch aan tegenover die lichamen. Opvallend is hier wel dat de vrouwen zelf, als deel van de ceremonie, hun partner uitkiezen en hierbij actief worden. Ze zijn niet alleen passieve lichamen.

Na het observeren komt Bill in de problemen. Hij wordt teruggeleid naar de zaal waar de ceremonie begon, en toegesproken tot de grootmeester van de orde terwijl een grote menigte zich heeft verzameld. De bekijker (immers, de toeschouwer kijkt mee met Bill) wordt nu bekeken.

Deze omkering gaat niet langer over vrouwenlichamen. Bill wordt bestraft door zijn nieuwsgierigheid en wordt hierin gadegeslagen door alle maskers. Zoals Mulvey in haar voorbeelden noemt zijn er hier ook duidelijke reverse shots die laten zien wie kijkt – maar die blik wordt platgeslagen door de maskers, waarachter we niet of nauwelijks ogen kunnen waarnemen. Deze shots waarin iedereen kijkt worden door jump cuts verstoord. In Celluloid Echo’s beargumenteert Peter Verstraten dat dit het effect versterkt: “De kijker dient de verstoorde continuïteit in het beeld te accepteren als concessie aan het bekorten van de tijdsduur. (…) De camera glijdt vanuit allerlei posities langs de kring en vangt steeds weer een glimp van Bill op, stellig ten teken dat hij vanuit alle mogelijke hoeken en gaten in de peiling wordt gehouden” (Verstraten 75). Bill kan kijken wat hij wil, maar hij ontkomt er niet aan een duidelijk object te worden van blikken die overal vandaan lijken te komen, zonder dat ze goed zijn te traceren. De toeschouwer keek voor deze scène nog makkelijk mee met hoofdpersonage Bill, maar deze scène schopt de verhoudingen zo helemaal in de war.

The Look Returned

Le déjeurner sur l’herbe by Edouard Manet

When Le Déjeurner sur l’herbe was first exhibited it caused a scandal. This cannot just have been because there is a naked woman in the picture: the nude had been a genre for centuries when this painting was produced. Rather, there is something in the attitude and look of this woman sitting casually between two dressed men. She seems to challenge us, catch our gaze and return it. I want to discuss two works that parody Le Déjeurner and play with the look that is returned to the viewer.

Le déjeurner sur l’herbe from Yves Saint Laurent campaign

First an image that switches the genders of the original painting around. In this photograph, created for an Yves Saint Laurent campaign, the men are naked and the woman wears clothes. Moreover, the model is wearing man’s clothes. As in the original painting she returns the spectator’s look, confronting her with the act of looking.

     

Men act and women appear. Men look at women. Women watch themselves being looked at. This determines not only most relations between men and women but also the relation of women to themselves. The surveyor of woman in herself is male: the surveyed female. Thus she turns herself into an object – and most particularly an object of vision: a sight. (Berger 47)

This quote can be taken quite literally when we consider the YSL photograph. In this photograph, as in Manet’s painting, the woman watches herself being looked at. Moreover, because the model is wearing man’s clothes, the male surveyor within is articulated on the outside. We could read this as a critique towards this mechanism that Berger describes: the model confronts us with this structure in which she has to look at herself with a male look. At the same time as this confrontation, she is very clearly made into an object by the man on her right: his look fixes her again in a position of the desired female.

Le déjeurner sur l’herbe by Yue Minjun

The second parody I want to discuss is the above painting by Yue Minjun. In this painting we see four figures with similar, stereotypical depicted Asian faces, frozen in laughter. They have taken up the positions of the figures in Manet’s painting. Although the clothing is similarly distributed as in the original, the three clothed figures wear similar outfits. On the ground, next to a Coca Cola bottle, is a picture of the original Le Déjeurner.

      All the figures have turned their faces in our direction. Although their eyes our closed their laughter seems to be aimed at the spectator. What are they laughing about? Similarly to the original, the figure on the right points to the naked figure. If we view this as an indication, the men seem to be laughing about this nakedness which is a copy of Manet’s Le Déjeurner. The naked figure is laughing himself, so rather than laughing about him the figures seems to be laughing about the idea of “the nude”. The little picture of Manet’s painting and the coke bottle point to western society. Seeing as the figures are depicted as stereotypical Asians, they seem to be laughing at the West and it’s cultural tradition. Because the figures are facing the spectator they seem to be laughing about him: the painting produces a western viewer.

Berger, John. “Chapter 3.” Ways of Seeing. London: Penguin Books, 1990. 45-64. Print.