Vampiers en Voyeurisme

 “A ‘plastique pertinent to the camera’ constitutes the woman not only as the image of desire but as the desirous image – one which the devoted cinéphile can cherish and embrace. To ‘have’ the cinema is , in some sense, to ‘have’ the woman. (Doane 1982, 230).

Dit citaat roept bij mij het beeld op van een bepaald genre fantasy movies: de vampierfilms, die de afgelopen jaren een revival beleefden en zeer frequent werden uitgebracht als bioscoopfilm, als TV-serie en/of als DVD. Het bij vampierfilms stereotype beeld, ofwel de ‘daad’, ‘the act’ is dat van een vampier die zijn al dan niet gewillige of niets vermoedende slachtoffer de bekende vampierbeet in de halsslagader toedient. Vaak, omwille van de spanningsopbouw, pas na enkele door externe factoren verstoorde pogingen. Gewoonlijk is het toebrengen van de beet weggelegd voor een mannelijke acteur in de rol van vampier en voor een jonge vrouw als slachtoffer. Maar de rollen kunnen evengoed omgedraaid zijn. Dat verandert niets aan het stereotype beeld. Er is sprake van een dominante vampier (m/v) en een slachtoffer (m/v).

Zonder externe toeschouwers is iedere film zinloos, is er geen filmbeleving. De toeschouwer is dus de doelgroep van de filmproducent, de filmindustrie. De film zelf is het product dat inkomsten voor de producent moet genereren. Ieder genre film kent een eigen specifieke doelgroep, waarvoor de film wordt geproduceerd. Zij zijn voor het betreffende genre ‘de doelgroep’. Alle marketing inspanningen van de filmproducent zullen op die groep zijn gericht.

Niet geïnteresseerden in het onderwerp, die bijna altijd een grotere groep vormen, staan neutraal tegenover de film en zullen die in veel gevallen dan ook niet gaan bekijken, hun tijd er niet aan verdoen. Aan hen is de film niet besteed, op hen richt de producent zich daarom ook niet. 

The devoted cinéphile’, de toegewijde filmliefhebber is dus ook bij vampierfilms een specifieke toeschouwer, iemand die voyeuristisch, stiekem, van buiten af, de gebeurtenissen waarneemt die zich afspelen op het doek of op het beeldscherm voor hem.

‘To ‘have’ the cinema is, in some sense, to have the woman.’.

Achter deze korte zin uit het citaat gaat veel meer schuil dan je bij snelle lezing denkt.

Het bekijken van de film geeft de toeschouwer in zijn fantasie de waan de vrouw in de film te bezitten.

De toeschouwer, voyeur, die het filmbeeld op zich laat inwerken identificeert zichzelf met één van de beide acteurs, de dominante vampier (m/v ofwel male-dominant – male-dom / female-dom – fem-dom) en het slachtoffer (m/v ofwel male-submissive – male-sub / female-submissive / fem-sub).

De toeschouwer (m/v) bekijkt het filmbeeld van buitenaf, voyeuristisch, waarnemend zonder de personages in de film te hinderen, als toeschouwer is hij (nog) geen deel van de film. Dat verandert als de toeschouwer zich gaat identificeren met één van de personages. Op dat moment kruipt hij in de rol van één van de acteurs, het doel van de filmregisseur is daarmee in ultieme vorm bereikt.

Als toeschouwer vereenzelvigd de toeschouwer (hij/zij) zich met een personage uit de film en neemt hij/zij in zijn/haar fantasie bezit van zijn/haar tegenspeler.

Aan de gebeurtenissen op het scherm of het doek kan hij of zij niets veranderen, hij/zij beleeft de gebeurtenissen mee in zijn/haar fantasie, op dezelfde wijze als getoond in de film.

Mogelijk is het kunnen beïnvloeden van de gebeurtenissen in een film slechts een kwestie van tijd, van de ontwikkelingen in de filmtechniek, wordt interactief film kijken realiteit.

Er zijn nu al volop games, waarin de toeschouwer interactief kan participeren.

De hier getoonde scène komt uit de extra’s van de film Twilight.

De scène is klassiek en stereotiep voor dit genre, zowel inhoudelijk (male-dom bijt fem-sub) als qua vormgeving, de wijze waarop de vampier-act (beet in de halsslagader) in beeld wordt gebracht. Er is ook een verschil in het beleven van de beet. De man verzet en vecht ertegen, de vrouw ondergaat.

http://www.youtube.com/watch?v=tcM9cWt7US4